JordanAcademie: Alcoholgebruik en gaming onder jongeren
Alcoholgebruik door jongeren
Ina Koning, Associate Professor aan de Vrije Universiteit Amsterdam
Uit onderzoek naar risicogedrag bij jongeren blijkt dat de meeste jongeren in de adolescentie beginnen met experimenteren. Ze willen zich losmaken, zelfstandig worden en nemen niet meer alles van hun ouders aan.
Qua drankgebruik zien de cijfers zien er als volgt uit: Van de twaalfjarigen heeft 26,4% minimaal één glas alcohol gedronken, bij de dertienjarigen is dat 36,8%, bij veertienjarigen is dat al bijna de helft, namelijk 46,6%, van de vijftienjarigen zitten we met 60,5% inmiddels ruim boven de helft en van de zestienjarigen heeft 76% minimaal één glas gedronken. Tegen de tijd dat jongeren 18 zijn hebben de meesten wel alcohol gedronken.
De afname van het drankgebruik is vanaf ca. 2013 stabiel gebleven, maar de stapleeftijd is wel omlaag gegaan. Daarnaast is er een toename van het binge drinken onder dertien- en zestienjarigen. De vraag is natuurlijk hoe zij aan alcohol komen? Belangrijk om te weten is dat het in Nederland, anders dan bv. in de VS, bij wet niet verboden is om alcohol te drinken als minderjarige.
Twee op de drie ouders heeft wel eens alcohol aan een kind gegeven. Vroeger was dat overigens bijna iedereen; het werd als normaal beschouwd om kinderen thuis te leren drinken. We weten nu veel meer dan vroeger over de impact van alcohol op de ontwikkeling van jongeren en tevens op de gezondheid. Zo blijft de lichamelijke en geestelijke ontwikkeling achter, zijn er vaker onveilige, en soms zelfs ongewenste, seksuele contacten en is er meer agressie en geweld.
Onderzoek toont aan dat op jongere leeftijd drinken een indicatie is voor het meer en vaker gaan drinken en dat de overstap naar drugs aanzienlijk wordt verlaagd naarmate de startleeftijd lager ligt. Kinderen die onder de dertien al alcohol consumeren hebben 2,5x zoveel kans om drugs te gaan gebruiken. Ook blijkt dat ouders die alcoholgebruik goedkeuren de kans op drugsgebruik door hun kinderen vergroten.
Jongeren tussen de twaalf en zestien die wekelijk drinken hebben niet alleen een hogere kans op verslaving aan andere middelen, maar ook lagere schoolprestaties en meer schooluitval.
Overigens is het een interessante gedachte dat velen van ons alcohol ook als een drug beschouwen, echter dat alcohol volledig genormaliseerd is. We geven onze kinderen immers over het algemeen ook geen andere drugs en dat gebeurt bij alcohol wel degelijk.
De aantallen voor wat betreft alcoholvergiftiging onder de achttien jaar zagen er van 2007 t/m 2010 respectievelijk als volgt uit: 297, 337, 500, 684. Bij het schrijven van dit verslag is er nog even gekeken naar de huidige aantallen en toen bleek dat in 2021 aantal alcoholvergiftigingen per 100.000 inwoners het hoogst was bij jongeren onder de achttien jaar; hierbij is de kans op alcoholvergiftiging onder zestienjarigen met 160 per 100.000 jongeren het grootst.
Alcoholpreventie onder jongeren is moeilijk, aangezien zij over het algemeen geen verslaving of gezondheidsproblemen hebben en vanwege het feit dat de langetermijneffecten voor tieners niet echt belangrijk zijn.
Veel factoren voor drankgebruik spelen een rol, zoals de ouders, de omgeving, vrienden, de buurt, school en natuurlijk de persoonlijkheid.
De vraag is of wij als ouders ertoe doen als het gaat om het alcoholgebruik van onze kinderen?
Ouders vervullen een essentiële rol vervullen en het is belangrijk om vertrouwen te houden in deze rol. Namelijk, naarmate dit vertrouwen afneemt, neem het drankgebruik van kinderen toe. De invloed van ouders op het drankgebruik van hun kinderen verandert met de leeftijd en zodoende is het van belang om ook bij de oudere tieners het vertrouwen in jezelf als ouder te behouden om een selffulfilling prophecy te voorkomen. Vanuit het gedachtegoed dat ‘zien drinken – doet drinken’ heeft het alcoholgebruik van ouders een sterke invloed op het drankgebruik van hun kinderen.
Wat kunnen we als ouders dan het beste doen en zeggen?
Allereerst is het belangrijk om het beginnen met drinken zo lang mogelijk uit te stellen. Onthoud hierbij dat alcohol beschikbaar stellen resulteert in positieve verwachtingen en het sneller en meer gaan drinken onder jongeren. Stel duidelijke regels en praat met je kind(eren) over alcoholgebruik; belangrijk in de communicatie zijn de regels, de kwaliteit en de frequentie van de communicatie.
Bij ouders die regels stellen en daarbij een goede kwaliteit van communicatie hebben drinken kinderen het minst. Wees je hierbij bewust van het feit dat de mate van striktheid afneemt naarmate de kinderen ouder worden. Stel dus regels en geef geen alcohol. Blijf daarnaast in contact als kinderen wél drinken.
Let op: Té strikt zijn kan bij sommige jongeren juist nieuwsgierigheid in de hand werken. Wees dus oplettend en gevoelig voor de signalen van je kind(eren). Toch wordt zero tolerance internationaal als heel effectief gezien. Het mag niet, dus biedt het ook niet aan.
Als laatste is het goed om ook af te stemmen met andere ouders (van vrienden van je kind(eren) ) en samen afspraken te maken; je staat er dan niet alleen voor.
Maakt het uit als je als ouder drinkt?
Jazeker, want je hebt een belangrijke voorbeeldfunctie als ouder. Het drankgebruik van ouders heeft absoluut invloed op het starten met drinken van hun kinderen. Hierbij is de hoeveelheid belangrijker dan de frequentie en blijkt uit onderzoek dat zware drinkers een sterkere invloed op het alcoholgebruik van kinderen hebben. Zeker bij jongens, jongeren met lagere opleidingsniveaus én jongeren met tolerante ouders. Drink dus niet teveel en liever niet in het zicht van je kind(eren). Het regels stellen t.a.v. drankgebruik blijft belangrijk.
Positieve en negatieve effecten van gaming op de jeugd
Margot Peeters, Associate Professor Youth Studies aan de Universiteit van Utrecht
Gaming, indien te veel, hoort bij het risicogedrag van jongeren en gecontroleerd experimenteren hoort bij de normale ontwikkeling van deze jongeren.
In 2018 werd problematisch gamen als ‘disorder’ erkend door de WHO. Gamen is dus niet alleen maar een onschuldig tijdverdrijf. Tegelijkertijd is gaming ook complementair aan goede educatie.
Onder jongeren tussen de twaalf en zestien jaar speelt 92% wel eens games. Bij meisjes is dit percentage 52%; zij houden zich meer bezig met sociale media. Van deze jongeren speelt 40% elke dag en 10% meer dan 24 uur per week. In dat laatste geval gaan vaak alarmbellen rinkelen, echter het hoeft niet per se een probleem te zijn.
Sociale relaties en games
Veel jongeren spelen:
- om te verbinden met anderen en voor het vermaak
- om vriendschappen te versterken
- om populair te zijn en status te krijgen (binnen en buiten het gamen)
- vanuit de behoefte om er bij te horen (binnen en buiten het gamen)
Sommigen jongeren hebben in de ‘echte wereld’ wat moeite met het leggen van sociale contacten; voor hen is het gemakkelijker online.
Belangrijk om te onderkennen is dat het aantal jongeren dat meer dan 24 uur gamet per week stijgt. Jongens gamen meer en meisjes zitten eerder op sociale media. Overdadig gamen komt vaker voor onder jongeren op het vmbo. Momenteel vertonen 5,6% van de jongens en 5,4% van de meisjes symptomen van problematisch gamegedrag/schermgebruik.
Symptomen van teveel en problematisch gamen/schermgebruik
- Controleverlies
- Ruzie met vrienden en/of familie
- Problemen op school
- Geen interesse in andere hobby’s
Let wel: ca. 95% doet het prima met gamen en het gebruik van sociale media.
Uit onderzoek blijkt dat games als GTA en shooter games risicovol zijn voor het ontwikkelen van problematisch gamegedrag. Daarnaast leveren games met beloningen, zoals de loot boxes waar je door langer spelen betere rewards kunt krijgen, ook uitdagingen op. Het is namelijk een vorm van gokken, aangezien niet alle loot boxes even belonend zijn. Loot boxes kan je overigens ook kopen, wat weer risicovol is bij jongeren aangezien hun impulscontrole nog in ontwikkeling is.
Bij jongeren tussen de twaalf en veertien is de piek van het gamen; vanaf vijftien/zestien neemt het gamen af, aangezien er meer interesse is voor de sociale contacten en er meer behoefte is aan vrijheid. Interessant om te weten is dat jongeren die interesse blijven houden in gamen over het algemeen minder middelen lijken te gebruiken.
Jongeren groeien op in een hybride wereld en daar dienen we ons als ouders bewust van te zijn. Let als ouder op het gamegedrag van je kind(eren), echter realiseer je ook dat er voordelen zijn, zoals de sociale contacten en de ontspanning.
Blijf als ouder letten op:
- De sociale contacten met vrienden (zijn deze nog in takt?)
- Het schoolwerk
- Welke games er worden gespeeld (kijk ook af en toe mee en toon interesse)
- Het beperken van het conflict (maak daarom heldere regels)
Bij conflict kan het effect zijn dat het kind zich steeds meer gaat afzonderen en juist meer gaat gamen.